KOMO producten is kwaliteit

De politiek staat hier inmiddels ook achter, want op 14 mei 2019 heeft de Eerste Kamer ingestemd met de wet Kwaliteitsborging voor het bouwen. Met deze wet introduceert de overheid een nieuw stelsel voor toezicht op de kwaliteit in de bouw. Doelstelling is dat de consument beter wordt beschermd. De beoogde invoeringsdatum is 1 januari 2021 in werking, tegelijk met de Omgevingswet.

De nieuwe wet heeft als doel het verbeteren van de kwaliteit van bouwwerken door verbetering van de privaatrechtelijke positie van de (consument-)opdrachtgever en door de introductie van een nieuw stelsel van (private) kwaliteitsborging voor bouwwerken. De noodzaak tot het verbeteren van de bouwkwaliteit vloeit voort uit de toegenomen complexiteit in de bouw, de onevenwichtige verhoudingen tussen bouwers en bouwconsumenten, de onheldere verdeling van de verantwoordelijkheden, de steeds hogere kwaliteitseisen aan bouwwerken en de versnippering van het bouwproces. In het nieuwe stelsel van kwaliteitsborging komt centraal te staan:

• professionaliteit en vakmanschap;
• het nemen van verantwoordelijkheid;
• intensievere samenwerking onder verantwoordelijkheid van de aannemer;
• investeren in kennis en kunde;
• toetsing van kwaliteit.

Aannemers zullen geconfronteerd worden met ingrijpende wijzigingen. De belangrijkste volgen hierna;

Verzwaarde aansprakelijkheid
De aannemer krijgt een zwaardere verantwoordelijkheid voor de bouwkwaliteit van de door hem opgeleverde bouwwerken, ook na oplevering. Op dit moment zijn de risico’s van een bouwwerk na oplevering voor de opdrachtgever en is de aannemer ontslagen van de aansprakelijkheid voor gebreken die de opdrachtgever op het tijdstip van oplevering redelijkerwijs had moeten ontdekken (verborgen gebreken). Met de nieuwe bouwwet zal de aannemer aansprakelijk blijven voor gebreken die bij de oplevering niet zijn ontdekt, tenzij de aannemer kan bewijzen dat de gebreken niet aan hem zijn toe te rekenen. De bewijslast hiervan ligt bij de aannemer.

Aanscherping waarschuwingsplicht
De al bestaande waarschuwingsplicht van de aannemer wordt aangescherpt. De aannemer moet schriftelijk én ondubbelzinnig de opdrachtgever waarschuwen voor fouten in het ontwerp van het bouwplan. Het is nog onduidelijk in hoeverre de aannemer daartoe ook is gehouden tijdens de aanbesteding.

Opleverdossier
De aannemer moet bij de kennisgeving dat het werk klaar is om te worden opgeleverd aan de opdrachtgever een opleverdossier overleggen. Het dossier bevat gegevens en bescheiden (zoals tekeningen en berekeningen) die volledig inzicht geven in de nakoming van de overeenkomst door de aannemer.Bouwtoezicht De verantwoordelijkheid voor het bouwtoezicht wordt verschoven van gemeenten naar private partijen.  De gemeente zal de vergunningsaanvraag niet meer aan bouwtechnische voorschriften toetsen. In plaats van deze toets vooraf, zullen onafhankelijke kwaliteitsborgers met behulp van instrumenten voor kwaliteitsborging de bouwkwaliteit tijdens en bij de oplevering van het bouwwerk gaan toetsen. In de kern gaat het om certificerings- of erkenningsregelingen of beoordelingsrichtlijnen aan de hand waarvan kan worden vastgesteld dat het bouwen van een bouwwerk voldoet aan de bouwtechnische voorschriften (Bouwbesluit 2012). Bij oplevering geeft de kwaliteitsborger een verklaring af waaruit blijkt dat een gerechtvaardigd vertrouwen bestaat dat het gerealiseerde bouwwerkwerk aan de bouwtechnische voorschriften voldoet. Zonder zijn positieve verklaring mag de gemeente ingebruikname tegenhouden.

Bouwtoezicht
De verantwoordelijkheid voor het bouwtoezicht wordt verschoven van gemeenten naar private partijen.  De gemeente zal de vergunningsaanvraag niet meer aan bouwtechnische voorschriften toetsen. In plaats van deze toets vooraf, zullen onafhankelijke kwaliteitsborgers met behulp van instrumenten voor kwaliteitsborging de bouwkwaliteit tijdens en bij de oplevering van het bouwwerk gaan toetsen. In de kern gaat het om certificerings- of erkenningsregelingen of beoordelingsrichtlijnen aan de hand waarvan kan worden vastgesteld dat het bouwen van een bouwwerk voldoet aan de bouwtechnische voorschriften (Bouwbesluit 2012). Bij oplevering geeft de kwaliteitsborger een verklaring af waaruit blijkt dat een gerechtvaardigd vertrouwen bestaat dat het gerealiseerde bouwwerkwerk aan de bouwtechnische voorschriften voldoet. Zonder zijn positieve verklaring mag de gemeente ingebruikname tegenhouden.

De onafhankelijke kwaliteitsborger is een nieuwe speler in het bouwproces. De door hem gebruikte instrumenten worden op de markt gebracht door private instrumentaanbieders, die op hun beurt bij de toezichthoudende toelatingsorganisatie het instrument ter beoordeling en goedkeuring moet aanbieden.

Handhaving
De gemeente kan nog steeds tijdens de bouw en na realisering handhaven. Dit zal de gemeente onder meer doen na berichten van de kwaliteitsborger en als deze geen positieve verklaring afgeeft. Als de gemeente de ingebruikname tegenhoudt, is de kans groot dat de opdrachtgever de aannemer aansprakelijk stelt.

Gefaseerde invoering
Deze nieuwe manier van vergunningverlening en bouwtoezicht geldt in de eerste plaats voor eenvoudigere bouwwerken, zoals woningen (gevolgklasse 1). Drie jaar na inwerkingtreding zal de nieuwe wet worden geavaleerd en zal worden bekeken of het nieuwe stelsel van kwaliteitsborging van bouwwerken ook geschikt is voor grootschalige(re) bouwprojecten, zoals scholen (gevolgklasse 2) en voetbalstadions (gevolgklasse 3).